O BIBLIOGRAFII

Bibliografia i przypisy stanowią nieodłączny element każdej dłuższej pracy pisemnej, np. prezentacji na maturę.

Każdy autor poważnej pracy, od prezentacji maturalnej począwszy, a skończywszy na habilitacji, pisząc swój tekst, korzysta z cudzych publikacji. Szuka publikacji, na których mógłby się oprzeć, cytuje czyjeś słowa. Kiedy już skończy pisanie, następnym krokiem będzie zebranie wszystkich publikacji wykorzystanych w pracy i zapisanie ich pod postacią bibliografii umieszczonej na końcu pracy, zwanej fachowo bibliografią załącznikową.

Jeśli cytujemy trzeba podać źródło (przestrzeganie praw autorskich, po prostu szacunek dla czyjejś pracy, a nie przywłaszczanie sobie tego, co ktoś zrobił).

- należy podać, z czego czerpiemy naszą wiedzę, czy z kim polemizujemy

- wskazówka dla czytającego – gdzie szukać więcej informacji, jak inni opracowali dany temat.

Sporządzając bibliografię załącznikową wykonujemy opisy bibliograficzne źródeł, z których korzystaliśmy.

Bibliografię można zapisać  w porządku alfabetycznym, ale można również uporządkować ją według innych zasad.

W bibliografii załącznikowej podaje się niezbędne elementy opisu bibliograficznego.

Bibliografia załącznikowa  to uporządkowany spis książek lub innych dokumentów dotyczących tematu poruszanego w książce.

Opis  bibliograficzny  jest to uporządkowany zespół danych o książce lub innym dokumencie, służących do jego identyfikacji.

Inaczej wykonuje się opisy bibliograficzne poniższych pozycji:

- opis bibliograficzny książki

- opis bibliograficzny rozprawy z pracy zbiorowej

- opis bibliograficzny fragmentu książki

- opis bibliograficzny artykułu w czasopiśmie

- opis bibliograficzny dokumentu elektronicznego

Rodzaje bibliografii

Bibliografię dzielimy na dwie części.

Pierwsza z nich jest listą tekstów źródłowych - jest to tak zwana bibliografia podmiotowa.

Druga część bibliografii to literatura pomocnicza, czyli bibliografia przedmiotowa.

Jeśli piszemy pracę o dziełach emigracyjnych Adama Mickiewicza, to Pan Tadeusz jego autorstwa znajdzie się na liście pierwszej, wśród tekstów źródłowych, a Mickiewicz: opowieść biograficzna Zbigniewa Sudolskiego - na liście drugiej, wśród literatury pomocniczej.

Czego nie zamieszczać

Trzeba pamiętać, że w bibliografii nie umieszcza się podręczników na poziomie szkoły podstawowej i gimnazjum. Możemy zanotować informacje o jednym (ale nie więcej) podręczniku licealnym. Nie robimy także odniesień do wszelkiego rodzaju ściąg, bryków i gotowców, tak internetowych, jak i drukowanych. W bibliografii nie wolno także umieszczać odniesień do publikacji, do  których nigdy nie zaglądaliśmy.

Zasady sporządzania bibliografii i przypisów bibliograficznych regulują następujące normy:

Bibliografia:

Zasady sporządzania przypisów i bibliografii są znormalizowane.
Określają je normy:
PN-ISO 690 z lipca 2002 roku (dla książek i czasopism) - PN-ISO 690: 2002. Dokumentacja. Przepisy bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura

oraz PN-ISO-2 :1999 (dla dokumentów elektronicznych) - PN-ISO 69-2: 1999. Informacja i dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Dokumenty elektroniczne i ich części.

 

Główna zmiana w stosunku do poprzedniej normy to obowiązek podawania w opisie n-ru ISBN dla książek i ISSN dla czasopism.
Skrót ISBN pochodzi z ang.: International Standard Book Number.


W 10-cyfrowym numerze jest zapisana informacja o kraju, wydawcy i o samej książce (np. 83 na początku oznacza Polskę).

Od 1 stycznia 2007 roku obowiązuje 13-cyfrowy numer ISBN.

Aktualny numer poprzedzony prefiksem 978 jest identyczny z używanym w kodzie paskowym.

BIBLIOGRAFIA ZAŁĄCZNIKOWA - nowe normy

Bibliografia załącznikowa /literatura przedmiotu/- wykaz dokumentów /książki, czasopisma, artykuły, publikacje z Internetu itp./, które autor wykorzystał przy pisaniu utworu lub które poleca czytelnikowi jako związane z tematem pracy. Zamieszczana jest najczęściej na końcu pracy.

Numer ISBN /International Standard Book Number/ - międzynarodowy numer z zakodowanymi informacjami o wydawcy /kraj, wydawca, informacje o książce/

OPIS KSIĄŻKI

Opis powinien zawierać następujące elementy /czcionką pogrubioną zaznaczono elementy, które są obowiązkowe/:

np.

OPIS FRAGMENTU KSIĄŻKI

OPIS ARTYKUŁU W KSIĄŻCE /praca zbiorowa/

OPIS CZASOPISMA - ARTYKUŁ W CZASOPIŚMIE

np:

DOKUMENTY ELEKTRONICZNE:
OPIS ELEKTRONICZNEJ KSIĄŻKI - Elementy opisu:

• Autor
• Tytuł /w formie występującej w źródle/
• Typ nośnika /podany w nawiasie kwadratowym, np.: [online], [CD-ROM], [taśma magnetyczna], [dyskietka]
• Wydanie /wersja/
• Miejsce wydania
• Wydawca
• Data wydania
• Data aktualizacji
• Data dostępu /podana w nawiasie kwadratowym - dla dokumentów online/
• Warunki dostępu /dla dokumentów online/
• Numer znormalizowany: ISBN

OPIS ZE STRONY INTERNETOWEJ

Uwagi:

• elementów opisu, które nie są obowiązkowe, a które bywają podawane w bibliografiach załącznikowych, jest znacznie więcej
• nowe normy opisu funkcjonują od kilku lat. We wcześniejszych zasadach nie było obowiązku podawania numeru ISBN, natomiast obowiązkowym elementem było miejsce wydania. Nowe normy wchodzą do praktyki wydawniczej powoli, więc bardzo często będziemy mieć do czynienia z bibliografią, w której nie został podany nr ISBN
• imię autora można skracać, zwłaszcza jeżeli autor jest osobą łatwą do zidentyfikowania
• tytuły książek podaje się bez cudzysłowów
• w przypadku książki wydanej po raz pierwszy informacje o wydaniu całkowicie pomija się. Informacje o zmianach w kolejnych wydaniach należy skrócić - np. Wyd.4 popr. i uzup.
• nazwę wydawcy /jeżeli się ją podaje/ można skracać /ale tak, żeby było wiadomo o jakiego wydawcę chodzi.
• można stosować wyróżnienia graficzne / np. tytuł kursywą lub pismem pogrubionym /
• wszystkie dane do opisu należy przejmować z karty tytułowej książki. W przypadku dokumentów dźwiękowych dane do opisu można przejąć z etykiety
• poszczególne elementy przedziela się wybranym znakiem interpunkcyjnym /np. kropka, przecinek, średnik/. Wybrane znaki należy stosować konsekwentnie we wszystkich opisach w danej publikacji

Opracowano na podstawie "Biblioteki w Szkole" 2004 nr 11

Wzory:

Przykłady:

Opis bibliograficzny książki

Sokół M.: Zaawansowane tworzenie stron WWW. Warszawa. Wyd. 2. 2002. 83-7197-518-X

Opis bibliograficzny fragmentu książki

• Wzór:

Nazwa autora książki. Tytuł książki. Oznaczenie wydania. Numeracja części. Rok wydania.

Strony, na których znajduje się fragment

• Przykład:

Sokół M.: Zaawansowane tworzenie stron WWW. Wyd. 2. 2002,

s. 47-48

Opis bibliograficzny rozprawy z pracy zbiorowej

• Wzór:

Nazwa autora rozprawy: Tytuł rozprawy.

W: Tytuł pracy zbiorowej. Nazwa redaktora. Oznaczenie wydania. Rok wydania, stronice zajęte przez rozprawę.

• Przykład:

Cynarski S.: Sarmatyzm – ideologia i styl życia. W: Polska XVII wieku. Pod red. J. Tazbira. Wyd. 3. 1977, s. 247 – 271.

Opis bibliograficzny artykułu z czasopisma

• Wzór:

Nazwa autora artykułu: Tytuł artykułu. „Tytuł Czasopisma” rok numer czasopisma strony zajęte przez artykuł.

• Przykład:

Dackiewicz A.: Telefonia komórkowa a zdrowie. „Twoja Komórka” 2002 nr 7 s. 50 – 51.

Hasler L.: Nowojorski lama. "Forum" 2005 nr 45. s. 34-35.

Opis bibliograficzny wydawnictwa elektronicznego, programu komputerowego

Nazwa autora. Tytuł. [Typ nośnika]. Wydanie. Miejsce wydania. Wydawca. Data wydania. Data aktualizacji. Numer znormalizowany

Więcej informacji możecie jeszcze znaleźć na stronie internetowej: http://www.bib.edu.pl/dbp4.html

Pamiętajcie!

Powyższe sposoby zapisu bibliograficznego nie są jedynymi obowiązującymi. Wciąż można spotkać różne zapisy. Można używać różnych metod, pamiętając jednak, że należy zachować konsekwencję w zapisie i w całej bibliografii używając jednej metody.

 Najważniejsza jest konsekwencja opisów, jeśli zdecydujesz się na jeden wzór bibliografii załącznikowej, nie zmieniaj go.

Polecam następujące łącza:

http://www.liceum.pijarzy.pl/biblioteka/bibliografia.html

Biblioteka Pedagogiczna - Białystok
    

http://bg.p.lodz.pl/dyplom.htm

Serwis Polonistyczny "Hamlet"

Wirtu@lne Informatorium AE Kraków

Maturzysto!

Powodzenia w tworzeniu bibliografii załącznikowej!